1. Ο γείτονάς μου, επιστήμων και συλλέκτης έργων τέχνης, μου τηλεφωνεί σε κατάσταση εχθρική. Μου λέει ότι ο γιος μου κι ο γιος του, έντεκα και δώδεκα ετών, έκαψαν το βιβλίο των μαθηματικών στην αυλή την τελευταία μέρα του σχολείου. Έχει απαγορέψει στο γιο μου να πατήσει το πόδι του στο σπίτι του για μια βδομάδα κι έχει απαγορέψει στον δικό του να βγει απ’ το σπίτι το ίδιο διάστημα. «Το κάψιμο ενός βιβλίου», λέει, «μου ξυπνά απαίσια συναισθήματα, θύμησες απ’ τον Χίτλερ· υπάρχουν κάποια πράγματα που με θυμώνουν υπερβολικά, όπως η ιδέα να καις ένα βιβλίο».
Πίσω στο παρελθόν: η βιβλιοθήκη, τοίχοι γεμάτοι
με πράσινες εγκυκλοπαίδειες
Αναζητώντας ξανά
στα Άπαντα του Ντύρερ
τη MELANCOLIA, τη θλιμμένη γυναίκα
τους κροκόδειλους στον Ηρόδοτο
τη Βίβλο των Νεκρών
τη Δίκη της Ζαν Ντ’ Αρκ, πολύ σκοτεινή
έχω την αίσθηση, Είναι το χρώμα της αυτό
και μου παίρνουν το βιβλίο
γιατί την ονειρεύομαι πολλές φορές
έρωτας και τρόμος μες στο σπίτι
η γνώση του δυνάστη
Ξέρω ότι πονάει να καις
2. Το να φαντάζεσαι μιαν εποχή σιωπής
ή λέξεων ελαχίστων
μιαν εποχή χημείας και μουσικής
τα βαθουλώματα πάνω απ’ τους γοφούς σου
ιχνηλατημένα απ’ τα χέρια μου
ή, τα μαλλιά είναι σαν σάρκα, είπες
μιαν εποχή μακράς σιωπής
ανακούφιση
από τούτη τη γλώσσα αυτή την πλάκα ασβεστόλιθου
ή εμπλουτισμένου σκυροδέματος
φανατικοί και έμποροι
κηλίδωσαν αυτή την παραλία την καλυμμένη μ’ άγρια βλάστηση
που κάποτε ανάσαινε
με καπνού τολύπες
με σάρωμα τ’ ανέμου
γνώση του δυνάστη
αυτή είναι η γλώσσα του δυνάστη
αλλ’ ακόμα πρέπει να σου μιλήσω
3. Οι άνθρωποι βασανίζονται οικτρά απ’ τη φτώχεια και χρειάζεται αξιοπρέπεια κι ευφυΐα για να ξεπεράσεις αυτό το μαρτύριο. Μερικοί απ’ αυτούς που βασανίζονται είναι: ένα παιδί που δεν έφαγε βραδινό χθες· ένα παιδί που ‘κλεψε το φαΐ του γιατί δεν είχε τα λεφτά να τ’ αγοράσει· ν’ ακούς μια μάνα να λέει ότι δεν έχει λεφτά ν’ αγοράσει φαΐ για τα παιδιά της και να βλέπεις ένα παιδί χωρίς ρούχα σού φέρνει δάκρυα στα μάτια.
(η διασάλευση της τάξης
η ανανέωση του λόγου
για να υπερνικήσεις τούτο το μαρτύριο)
4. Πλαγιάζουμε κάτω απ’ το σεντόνι
μετά που κάναμε έρωτα, μιλώντας
για τη μοναξιά
ξαλαφρωμένοι μες σ’ ένα βιβλίο
ξανανιωμένοι μες σ’ ένα βιβλίο
έτσι που σ’ αυτή τη σελίδα
ο θρόμβος και η σχισμή
απ’ αυτήν ξετρυπώνουν
λέξεις ενός άντρα
που πονά
μια γυμνή λέξη
που εισβάλει στο θρόμβο
ένα χέρι που αρπάζει
μέσ’ απ’ τα κάγκελα:
απελευθέρωση
Αυτό που συμβαίνει ανάμεσά μας
συμβαίνει για αιώνες
το ξέρουμε απ’ τη λογοτεχνία
ακόμα συμβαίνει
σεξουαλικός φθόνος
χέρι που εκτινάσσεται
χτυπώντας το κρεβάτι
στόμα ξερό
μετά από λαχάνιασμα
είναι βιβλία που τα περιγράφουν όλ’ αυτά
και είναι ανώφελα βιβλία
Περπατάς μες στο δάσος πίσω από ‘να σπίτι
εκεί σ’ εκείνη τη χώρα
βρίσκεις ένα ναό
χτισμένο χίλια οχτακόσια χρόνια πριν
εισέρχεσαι χωρίς να ξέρεις
τι να ‘ν’ αυτό όπου μπαίνεις
έτσι γίνεται μ’ εμάς
κανείς δεν ξέρει τι θα γίνει
παρόλο που τα βιβλία λένε τα πάντα
κάψτε τα βιβλία είπε ο Αρτώ
5. Γράφω στη γραφομηχανή αργά τη νύχτα, τη μέρα ετούτη αναλογιζόμενη. Πόσο καλά μιλήσαμε όλοι μας. Μια γλώσσα είναι ο χάρτης των αποτυχιών μας. Ο Φρέντερικ Ντάγκλας έγραψε αγγλικά καθαρότερα απ’ του Μίλτον. Οι άνθρωποι βασανίζονται οικτρά απ’ τη φτώχεια. Υπάρχουν λύσεις αλλά δεν τις ενεργοποιούμε. Η Τζόαν, που δεν μπορούσε να διαβάσει, μιλούσε μια χωριάτικη μορφή των γαλλικών. Μερικά απ’ τα μαρτύρια: είναι δύσκολο να πεις την αλήθεια· αυτή είναι η Αμερική· δεν μπορώ τώρα να σ’ αγγίξω. Στην Αμερική έχουμε μόνο τον ενεστώτα χρόνο. Κινδυνεύω. Κινδυνεύεις. Το κάψιμο ενός βιβλίο δε μου ξυπνά καμιάν αίσθηση. Ξέρω ότι πονάει να καις. Υπάρχουν φλόγες από ναπάλμ στο Κέιτονσβιλλ του Μαίρυλαντ. Ξέρω ότι πονάει να καις. Η γραφομηχανή έχει ανάψει, το στόμα μου καίει, δεν μπορώ να σ’ αγγίξω κι αυτή είναι η γλώσσα του δυνάστη.
1968
~
[The Burning of Paper Instead of Children, The Will to Change, 1971]
πηγή
