Νικηφόρος Βρεττάκος, «Όλα είναι μοναξιά στο Καλέντζι»

Υπάρχουν σπίτια στον κόσμο
που δεν έχουν κανένα παράθυρο.
Ούτε καν για ένα άστρο,
ούτε για ένα κλωνάρι μυγδαλιάς, για ένα στάχυ
ή για μιαν ηλιαχτίδα διπλωμένη στα τέσσερα,
σαν ένα γράμμα που το στέλνει ο Θεός.
(Τέτοιο γράμμα δεν έλαβες.)

Δίχως θέα στο μέλλον,
περπατούσες στα νύχια, γονάτιζες,
αφουγκραζόσουν τον ύπνο μας τα μεσάνυχτα,
μας έλουζες και μας χτένιζες,
μας φορούσες καθαρά ρούχα την Κυριακή,
μας συνόδευες κάτου στην πόρτα
και μας κοίταζες άφωνη, ώσπου
μας έπαιρνε ο ήλιος.

Όλα ήταν για μας.
Για σένα δεν είχε τίποτα ο κόσμος.
Για μας τα λουλούδια κι η θάλασσα,
τα τραγούδια και η Λαμπρή.

Χωρίς δαχτυλίδι στο χέρι,
περιχαρακωμένη στη μοίρα σου,
ψήλωνες μέσα στη μοναξιά σου,
μας μάλωνες με την πίκρα σου.

Κι ενώ τρέχαμε μεις
πιασμένοι απ’ τα χέρια
ν’ αγκαλιάσουμε τον ορίζοντα, εσύ
έψαχνες για παράθυρα,
σ’ ένα σπίτι παράξενο και πικρό, που δεν είχε
τίποτε άλλο εκτός
από μια πόρτα να φύγεις.

Μα τα πλοία δεν σε παίρνανε
γιατ’ είχες τον άνεμο και τη θάλασσα μέσα σου
γιατ’ είχες μιαν έρημο μέσα σου, δίχως
πουλί και τραγούδι.

Τα παιδιά μας διαβάζουν γύρω απ’ τη σόμπα.
Γελούν τα τετράδιά τους ανοιγμένα στο φως.
Το τραπέζι είν’ έτοιμο· κανένας δε λείπει.
(Εσύ πάντα έλειπες.)

Τώρα θα βρέχει εκεί πάνω που βρίσκεσαι·
έτσι δεν είναι; Μπορεί να χιονίζει.
Τι λέω; Αν χιονίζει; Χιονίζει
μέσα σ’ όλη την έκταση
της μοναξιάς και της λύπης σου,
μέσα σ’ όλη την έκταση
της συλλογής σου.
Το ξέρουμε
κι όταν βγαίνει ο ήλιος
παρακαλούμε κι οι τρεις:

«Ήλιε μας, κόψε μια πήχυ απ’ τη λάμψη σου,
ν’ αναπάψει το χέρι
σταυρωμένο στο σήθος της.
Το σπίτι της είναι
κάτω απ’ το σύννεφο.»

Δεν έχουμε άλλο.

Οι δρόμοι είναι ανάστατοι.
Τα ποτάμια θολά.

Καληνύχτα σου.

~

Από τη συλλογή Ο χρόνος και το ποτάμι (1957) του Νικηφόρου Βρεττάκου

Πηγή: Νικηφόρος Βρεττάκος, η εκλογή μου [Ποιήματα 1933-1991]
(εκδόσεις Ποταμός, 2008)

 

 Ο Νικηφόρος Βρεττάκος (Κροκεές Λακωνίας, 1912 – Πλούμιτσα Λακωνίας, 1991) ήταν Έλληνας ποιητής, πεζογράφος, μεταφραστής, δοκιμιογράφος και ακαδημαϊκός. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες ποιητές. Είχε προταθεί 4 φορές για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, ενώ επίσης έλαβε άλλα πολλά βραβεία, όπως το βραβείο Ουράνη, το Πρώτο βραβείο κρατικής ποίησης κ.α. Το συγγραφικό έργο του Νικηφόρου Βρεττάκου, δύναται να χωριστεί σε 4 μέρη. Την παρθενική του εμφάνιση, ο Νικηφόρος Βρεττάκος, στον χώρο της λογοτεχνίας, την έκανε το 1929, με τη δημοσίευση κάποιων πρωτόλειων ποιημάτων του από τα μαθητικά του χρόνια με τίτλο Κάτω από σκιές και φώτα (εκδόθηκαν το 1933). Μέχρι και το 1940 εξέδωσε έξι συλλογές, τις οποίες συγκέντρωσε στον τόμο Γκριμάτσες του ανθρώπου. Πολλές ποιητικές συλλογές, ακολούθησαν, έως το 1951 (χρονιά θεωρούμενη ως δεύτερο ορόσημο στην καλλιτεχνική του πορεία), που εξέδωσε με τίτλο Τα ποιήματα 1929-1951, τον δεύτερο συγκεντρωτικό τόμο με ποιήματά του. Εκείνη την περίοδο παρατηρείται η στροφή του Βρεττάκου από τον νεανικό λυρισμό, στην έντονη δραματική γραφή. Ακολούθησε η τρίτη και ωριμότερη περίοδος της δημιουργίας του, στην οποία επιχείρησε μια εξισορρόπηση αυτών των δύο στοιχείων, του λυρικού στοιχείου και του δραματικού, στην υπηρεσία του ηθικού και κοινωνικού προβληματισμού του. Αυτή την περίοδο ασχολείται με έννοιες όπως φως, φύση, αγάπη και αγνότητα. Η τέταρτη και τελευταία ποιητική περίοδος (1975-1990) μπορεί να χαρακτηριστεί από αισιοδοξία, η οποία έχει διάρκεια. Στα ποιήματά του μιλά για μια πιο ανθρώπινη ζωή, καθώς και για μια διαρκή εγρήγορση και επανάσταση. Ο Βρεττάκος, τιμήθηκε από πολλούς δήμους σε όλη την Ελλάδα και ανακηρύχτηκε επίτιμος πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών μαζί με τους Γιάννη Ρίτσο και Γιώργο Βαλέτα το 1984, όπως επίσης επίτιμος Πρόεδρος της Εταιρείας Γραμμάτων και Τεχνών του Πειραιά κ.ά. [Βιογραφία]