Βιογραφία: Οκτάβιο Πας (Octavio Paz), 1914-1998

Ο Οκτάβιο Πας, ήταν σημαντικός Μεξικανός ποιητής, δοκιμιογράφος, μεταφραστής και διπλωμάτης, ο οποίος γεννήθηκε στην Πόλη του Μεξικού στις 31 Μαρτίου 1914. Ο πατέρας του ήταν δικηγόρος και σύμβουλος του Εμιλιάνο Ζαπάτα, έλειπε τον περισσότερο καιρό ακολουθώντας τους επαναστάτες, η μητέρα του με δυσκολία κατάφερνε να θρέφει τα παιδιά
της. Ο Οκτάβιο ήταν καλός μαθητής και ξεκίνησε σπουδές στο κολέγιο Ουίλιαμ της πόλης του Μεξικού, όμως μετά την δολοφονία του Ζαπάτα αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν στις ΗΠΑ λόγω της εμπλοκής του πατέρα στο επαναστατικό κίνημα. Είχε έρθει από νωρίς σε επαφή με την λογοτεχνία καθώς ο παππούς του διέθετε μια πλούσια βιβλιοθήκη όπου ο Οκτάβιο είχε διαβάσει τα κλασσικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας και το 1931 εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή. 

Τον επόμενο χρόνο μαζί με φίλους του ξεκίνησε μια φιλολογική επιθεώρηση στην οποία συμμετείχε με ποιήματα ενώ το 1935 διέκοψε τις νομικές του σπουδές και πήγε στην επαρχία Γιουκατάν όπου εργάστηκε κατά του αναλφαβητισμού των χωρικών και έγραψε ένα μακροσκελές ποίημα για τις συνθήκες ζωής των αγροτών υπό την εξουσία των μεξικανών τσιφλικάδων. 

Το 1937 πήγε στην Μαδρίτη, ο ισπανικός εμφύλιος τον γέμισε με θαυμασμό για την επαναστατικότητα των μαζών αλλά και δυσπιστία για τα κομματικά επιτελεία. Είχε συνδεθεί από νεαρός με το αριστερό κίνημα ωστόσο σύντομα αποποιήθηκε το κομμουνισμό και υπήρξε από τους πρώτους αριστερούς, μαζί με τον Καμύ, που κατήγγειλαν δημόσια τα εγκλήματα του Στάλιν. 

Το 1938 παντρεύτηκε την Ελένα Γκάρρο, μια σπουδαία μεξικανή συγγραφέα με την οποία απέκτησαν μία κόρη, την Ελένα. 

Το 1943 συνέχισε τις σπουδές νομικής, στην Πανεπιστήμιο Μπέρκλευ και δύο χρόνια αργότερα μπήκε στο Μεξικανικό Διπλωματικό Σώμα.

Αρχικά τοποθετήθηκε στη Νέα Υόρκη και το 1945 μετατέθηκε στο Παρίσι. 

Το 1952 μετατέθηκε στην Ινδία και τον ίδιο χρόνο πήρε νέα μετάθεση στο Τόκυο της Ιαπωνίας και μετέπειτα στη Γενεύη της Ελβετίας. Επέστρεψε στην Πόλη του Μεξικού το 1954 ενώ το 1957 έγραψε το ποίημα Ηλιόπετρα, το οποίο έχει χαρακτηριστεί σαν ένα από τα ωραιότερα ερωτικά ποιήματα της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας. 

Το 1959 πήρε διαζύγιο και κατάφερε να επανατοποθετηθεί στο Παρίσι, ακολουθώντας την ερωμένη του, ιταλίδα ζωγράφο Μπόνα ντε Πίζις. 

Το 1962 επέστρεψε στην Ινδία με την ιδιότητα του πρέσβη αυτή τη φορά. Στην Ινδία ολοκλήρωσε αρκετές ποιητικές συλλογές και ήρθε σε επαφή με την Ινδική σκέψη και τον Βουδισμό. 

Το 1963 διέκοψε τη σχέση του με την ντε Πίζις και παντρεύτηκε τη γαλλίδα Μαρί-Ζοζέ Τραμινί με την οποία θα ζήσει ως το τέλος της ζωής του. 

Τον Οκτώβριο του 1968, διάσημος ποιητής πλέον, παραιτήθηκε από το Διπλωματικό Σώμα διαμαρτυρόμενος για τη σφαγή από κυβερνητικές δυνάμεις των μαθητών-διαδηλωτών στην πόλη Τλατελόλκο του Μεξικού. Κατέφυγε στο Παρίσι για λίγο και επέστρεψε στο Μεξικό το 1969, ιδρύοντας το περιοδικό Πλουραλισμός. Όταν η κυβέρνηση απαγόρευσε το περιοδικό εκείνος εξέδωσε ένα καινούργιο, την Στροφή, στο ίδιο πνεύμα. 

Από το 1970 έως το 1974 δίδαξε στο Χάρβαρντ ενώ υπήρξε προσκεκλημένος ομιλητής σε πολλά άλλα πανεπιστήμια. 

Από το 1971 ζούσε κυρίως στο Μεξικο, το 1981 του απονεμήθηκε το βραβείο Θερβάντες ενώ το 1990 το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Εξέδωσε 12 ποιητικές συλλογές και έγραψε δοκίμια που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα επιστημών, από ανθρωπολογία μέχρι κριτική λογοτεχνίας και εθνολογία. Εκτός από σημαντικός ποιητής, υπήρξε και από ένας από τους πιο πρωτότυπους στοχαστές του 20ου αιώνα. 

Πέθανε από καρκίνο το 1998. 

Πηγή