Το παράλογο και η αυτοκτονία, 1° κεφάλαιο: Υπάρχει ένα μονάχα φιλοσοφικό πρόβλημα πραγματικά σοβαρό: η αυτοκτονία. Αν κρίνουμε πως η ζωή αξίζει να τη ζει ή να μην τη ζει κανείς, απαντούμε στο θεμελιώδες ερώτημα της φιλοσοφίας. Τα υπόλοιπα, αν ο κόσμος έχει τρεις διαστάσεις, αν το πνεύμα διαιρείται σε εννιά ή δώδεκα κατηγορίες, έπονται. Είναι παιχνίδια. Πρέπει όμως να απαντήσουμε. Κι αν είναι αλήθεια, σύμφωνα με τον Νίτσε, πως για να χαίρει εκτίμησης ένας φιλόσοφος οφείλει να δίνει το παράδειγμα, καταλαβαίνουμε τη σπουδαιότητα τούτης της απάντησης, αφού θα προηγηθεί της μοιραίας πράξης. Πρόκειται εδώ για αλήθειες που τις νιώθει η καρδιά, μα στις οποίες πρέπει ωστόσο να εμβαθύνουμε για να γίνουν κατανοητές από το πνεύμα.
Αν διερωτηθώ πως μπορώ να κρίνω ότι το τάδε ερώτημα είναι πιο επιτακτικό από το τάδε άλλο, απαντώ αυτό εξαρτάται από τις πράξεις τις οποίες συνεπάγεται. Δεν είδα ποτέ κανέναν να πεθαίνει για το οντολογικό επιχείρημα. Ο Γαλιλαίος, που υποστήριζε μια σημαντική επιστημονική αλήθεια, την απαρνήθηκε με τη μεγαλύτερη ευκολία μόλις κινδύνεψε η ζωή του εξαιτίας της. Από μια, καλά έκανε. Δεν άξιζε ν' ανέβει στην πυρά για τούτη την αλήθεια. Το αν η γη γυρίζει γύρω από τον ήλιο ή ο ήλιος γύρω από τη γη, δεν έχει, κατά βάθος, καμιά σημασία. Για την ακρίβεια είναι ένα ασήμαντο θέμα. Αντίθετα, βλέπω ότι πολλοί άνθρωποι πεθαίνουν γιατί πιστεύουν πως η ζωή δεν αξίζει τον κόπο να τη ζει κανείς. Παραδόξως, βλέπω άλλους να σκοτώνονται για ιδέες ή αυταπάτες που τους παρέχουν ένα λόγο για να ζουν (αυτό που θεωρεί κανείς ένα λόγο για να ζήσει αποτελεί συνάμα κι έναν εξαίρετο λόγο για να πεθάνει). Θεωρώ, συνεπώς, ότι το νόημα της ζωής είναι το πιο επείγον ερώτημα. Πώς να απαντήσουμε σ' αυτό; Για όλα τα ουσιώδη προβλήματα, εννοώ εκείνα που διακινδυνεύουν να σκοτώσουν κι εκείνα που δεκαπλασιάζουν το πάθος για ζωή, δεν υπάρχουν, κατά πάσα πιθανότητα, παρά δυο μέδοθοι σκέψεις: Λα Παλίς και του Δον Κιχώτη. [...] «Ο Μύθος του Σίσυφου» σελ. 17-18
Αλμπέρ Καμύ: Ο μύθος του Σίσυφου
Δοκίμιο για το παράλογο
Εκδότης: Καστανιώτης
Βραβείο: Νόμπελ Λογοτεχνίας
Αρ. σελ.: 196
Μτφρ: Νίκη Καρακίτσου-Ντουζέ
Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου..
Η έννοια του παραλόγου και η σχέση ανάμεσα στο παράλογο και την αυτοκτονία αποτελούν τα θέματα αυτού του δοκιμίου. Από τη στιγμή που ο άνθρωπος παραδέχεται τη διάσταση ανάμεσα στη λογική επιθυμία του για κατανόηση και ευτυχία και στη σιωπή του κόσμου, μπορεί άραγε να κρίνει αν η ζωή αξίζει τον κόπο να την ζει κανείς; Τούτο είναι θεμελιώδες ερώτημα της φιλοσοφίας.
Αν όμως το παράλογο μου φαίνεται πρόδηλο, οφείλω να το διατηρήσω με μια διαυγή προσπάθεια και να δεχτώ να ζήσω βιώνοντάς το. Η εξέγερσή μου, η ελευθερία, το πάθος μου, θα είναι οι συνέπειές του. Ο άνθρωπος, σίγουρος ότι θα πεθάνει ολοκληρωτικά, αρνούμενος όμως το θάνατο, λυτρωμένος από την υπερφυσική ελπίδα που του έδενε τα χέρια, θα μπορέσει να γνωρίσει το πάθος της ζωής σ' έναν κόσμο δοσμένο στην αδιαφορία του και στη φθαρτή ομορφιά του. Όμως η δημιουργία είναι για εκείνον η καλύτερη ευκαιρία για να διατηρεί τη συνείδησή του άγρυπνη μπροστά στις λαμπερές και αλόγιστες εικόνες του κόσμου. Ο αγώνας του Σισύφου που περιφρονεί τους θεούς, αγαπά τη ζωή και μισεί το θάνατο γίνεται το σύμβολο της ανθρώπινης μοίρας.
**********
