Τζένη Μαστοράκη, «Κλασικό εικονογραφημένο»

Κατεβαίνουν τις σκάλες, ανοίγουν τις πόρτες,
βγαίνουν, ένας με το μαχαίρι κι ένας με το
ταγάρι κι ένας με μια μαγκούρα· ο τόπος γε-
μίζει φυσαρμόνικες. Παιδιά ντυμένα μαρκι-
σίες τρέχουν ξεμαλλιασμένα, το στόμα τους
με κοκκινάδια.
Η κακιά μάγισσα τους έχει όλους στο χέρι.
Φαίνεται καθαρά το μήλο κι η δαγκωματιά,
γιατί όλα τα παραμύθια έχουν ένα δαγκωμένο
μήλο, κι η γιαγιά μου μια τσέπη γεμάτη προ-
πολεμικά παιδιά με στρογγυλά παπούτσια κι
άσπρα καπέλα. Πεισματάρικες πεφανέικες
φάτσες του χίλια ενιακόσια τριάντα.
 
Καθαροδευτέρα. Φωτογραφία από την εκδρο-
μη του Σωματείου. Οι άντρες κοιτάνε ίσια
μπροστά κι αγριεύονται. Ο Παναγής, ο Σταύ-
ρακας, το Μαρικάκι.
Έλεγε πως την κάναν νύφη έντεκα χρονών,
όλο το σόι με το ζόρι. Μετά διαδώσανε πως
κλέφτηκε, γιατί η σταυροβελονιά είναι ένα
παλιό ελληνικό κέντημα, που τους κάνει όλους
τετράγωνους κι άγαρμπους, ώσπου ανοίγει μια
πόρτα, και βλέπεις κάποιον, μαχαιρωμένο.
Είναι λοιπόν περίεργο πως όλα τούτα βρίσκου-
νε δρόμο και ξαναγυρνάνε μες στον ύπνο σου,
εκεί που πας πιά να σιγουρευτείς ότι η μάνα
σου σ’ αγόρασε από κάτι γύφτους.

~
από τη συλλογή Το σόι, εκδ, Κέδρος, 1990
πηγή

Η Τζένη Μαστοράκη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1949. Σπούδασε βυζαντινή και μεσαιωνική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα με ένα ποίημά της που περιλήφθηκε στην "Αντι-ανθολογία" του Δημήτρη Ιατρόπουλου, το 1971. Την επόμενη χρονιά τα ποιήματά της κίνησαν το ενδιαφέρον του Γιάννη Ρίτσου και της Νανάς Καλλιανέση, και εκδόθηκε από τον "Κέδρο" το πρώτο της βιβλίο, "Διόδια", με τίτλο που επέλεξε ο ποιητής. Έχουν εκδοθεί μέχρι σήμερα τέσσερα βιβλία ποίησης ("Διόδια" 1972, "Το σόι" 1978, "Ιστορίες για τα βαθιά" 1983 και "Μ' ένα στεφάνι φως" 1989), με το τελευταίο βιβλίο της, εμπνευσμένο από το έργο του Δ. Σολωμού, να έχει συγκεντρώσει την καθολική, σχεδόν, αποδοχή κριτικής και κοινού και να έχει επαινεθεί, μεταξύ άλλων, για την αριστοτεχνική χρήση της ελληνικής γλώσσας (Γ. Π. Σαββίδης) και της μυθοποιητικής παράδοσης (Δ. Μαρωνίτης). Τα ποιήματά της μεταφράστηκαν σε διάφορες γλώσσες και δημοσιεύθηκαν σε ανθολογίες και περιοδικά. Η διευθύντρια του προγράμματος ελληνικών σπουδών στο Columbia University της Νέας Υόρκης, Karen Van Dyck, αφιερώνει στη Τζένη Μαστοράκη ένα ολόκληρο κεφάλαιο του βιβλίου της "Η Κασσάνδρα και οι λογοκριτές" (1998), θεωρώντας την "μία από τις κορυφαίες ποιήτριες και μεταφράστριες της Ελλάδας". Δεινή μεταφράστρια, η Τζένη Μαστοράκη έχει μεταφράσει συγγραφείς πολύ διαφορετικούς μεταξύ τους, όπως οι Τζέι-Ντι Σάλιντζερ, Κάρσον ΜακΚάλερς, Ελίας Κανέττι, Χάινριχ Μπελ, Χάινριχ φον Κλάιστ, Καρλ Μαρξ, Κάρλο Γκολντόνι, Έντγκαρ Άλαν Πόε, Άπτον Σίνκλαιρ, Λιούις Κάρολ, Τζόρτζιο Μανγκανέλλι, Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, Χάρολντ Πίντερ, Σάρα Κέην, Μιγέλ δε Θερβάντες, Χάουαρντ Μπάρκερ, Πωλ Σουήζι, Άγκνες Χέλερ, κι ακόμη τον "Πετροτσουλούφη" του Χάινριχ Χόφμαν και παραμύθια των Αδελφών Γκριμ. Το 1989 τιμήθηκε με το Thornton Niven Wilder Prize του Columbia University (Translation Center) για το σύνολο του μεταφραστικού της έργου και το 1992 με το ειδικό βραβείο του ΙΒΒΥ (International Board on Books for Young People) για τη μετάφραση του παιδικού βιβλίου "Ο ταξιδιώτης της αυγής", του Σι-Ες Λιούις (εκδόσεις Kέδρος).  

Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων το 2020: Στην Τζένη Μαστοράκη απονέμεται (2021) η τιμητικότερη των διακρίσεων για τη συνολική προσφορά του έργου της στο μεταπολιτευτικό γίγνεσθαι.

Η ιστοσελίδα της ποιήτριας mastorakilfh2007.blogspot.com.