Υπόθεση
Αφήγηση της ιστορίας του Ιησού, εστιασμένη στα τελευταία χρόνια της ζωής του. Ο Ιησούς παρουσιάζεται ως ένας απλός ξυλουργός, κατασκευαστής μάλιστα των σταυρών που χρησιμοποιούν οι Ρωμαίοι για τις εκτελέσεις των Εβραίων επαναστατών. Αρνείται να επίμονα να αναλάβει την αποστολή της ανθρώπινης σωτηρίας, αλλά τελικά αποφασίζει να υποταχτεί
στο θείο θέλημα.
Η ιστορία εξελίσσεται λίγο-πολύ σύμφωνα με τις ευαγγελικές αφηγήσεις, μέχρι τη στιγμή της σταύρωσης. Ενώ βρίσκεται στο σταυρό, ο Ιησούς ανοίγει τα μάτια του και βλέπει ότι έχει μεταφερθεί κάτω από ένα ανθισμένο δέντρο· ένας άγγελος του λέει ότι ο Θεός αποφάσισε να τον σώσει και να του επιτρέψει να ζήσει μια φυσιολογική ανθρώπινη ζωή.
Καιρό αργότερα, ο Παύλος φτάνει στο σπίτι του Ιησού και του μιλά για τη σταύρωση και την ανάσταση του Μεσσία καθώς και για τη νέα θρησκεία. Ο Ιησούς εξοργίζεται και του ομολογεί την αλήθεια και ο Παύλος αναχωρεί αποφασισμένος να συνεχίσει το κήρυγμά του, ακόμη κι αν στηρίζεται σε ένα ψεύδος.
Μετά από αρκετά χρόνια, ο γέρος πια Ιησούς έρχεται αντιμέτωπος με τους μαθητές του, που τον κατηγορούν για προδοσία και λιποταξία, και συνειδητοποιεί ότι ο άγγελος που του ανήγγειλε τη σωτηρία από το σταυρό ήταν ο Σατανάς - ο τελευταίος πειρασμός. Εκείνη τη στιγμή ανοίγει τα μάτια του και, βλέποντας ότι είναι ακόμη επάνω στο σταυρό, καταλαβαίνει ότι όλα ήταν ένα όνειρο.
Γράφεται σε μια πρώτη μορφή το 1942 στην Αίγινα, με τίτλο Τ' απομνημονεύματα του Χριστού. Η τελική μορφή του ολοκληρώνεται στην Αντίμπ το 1950-1951. Το μυθιστόρημα αφιερώνεται στη «Μαρία Βοναπάρτη, συγγραφέα, την πριγκίπισσα Γεωργίου της Ελλάδος».
Είναι αξιοσημείωτο ότι με τον Τελευταίο Πειρασμό εγκαινιάζεται μια νέα μορφή λογοτεχνικής αντιμετώπισης των ευαγγελικών αφηγήσεων· το παράδειγμα του Καζαντζάκη ακολουθούν αργότερα συγγραφείς όπως ο Ρόμπερτ Γκρέηβς, ο Νόρμαν Μέιλερ, ο Ζοζέ Σαραμάγκου, ο Ζεράλ Μεσαντιέ, ο Έριχ-Εμμάνουελ Σμιτ, η Ανν Μπερνέ και ο Ευγένιος Ουΐτγουερθ, που παρουσιάζουν την ιστορία του Χριστού με αφηγητή τον ίδιο ή τον Πιλάτο ή τη συσχετίζουν με κεντρικούς μύθους της Ανατολικής Μεσογείου και με τις πολιτικές και δυναστικές διαμάχες των Εβραίων. Πηγή
στο θείο θέλημα.
Η ιστορία εξελίσσεται λίγο-πολύ σύμφωνα με τις ευαγγελικές αφηγήσεις, μέχρι τη στιγμή της σταύρωσης. Ενώ βρίσκεται στο σταυρό, ο Ιησούς ανοίγει τα μάτια του και βλέπει ότι έχει μεταφερθεί κάτω από ένα ανθισμένο δέντρο· ένας άγγελος του λέει ότι ο Θεός αποφάσισε να τον σώσει και να του επιτρέψει να ζήσει μια φυσιολογική ανθρώπινη ζωή.
Καιρό αργότερα, ο Παύλος φτάνει στο σπίτι του Ιησού και του μιλά για τη σταύρωση και την ανάσταση του Μεσσία καθώς και για τη νέα θρησκεία. Ο Ιησούς εξοργίζεται και του ομολογεί την αλήθεια και ο Παύλος αναχωρεί αποφασισμένος να συνεχίσει το κήρυγμά του, ακόμη κι αν στηρίζεται σε ένα ψεύδος.
Μετά από αρκετά χρόνια, ο γέρος πια Ιησούς έρχεται αντιμέτωπος με τους μαθητές του, που τον κατηγορούν για προδοσία και λιποταξία, και συνειδητοποιεί ότι ο άγγελος που του ανήγγειλε τη σωτηρία από το σταυρό ήταν ο Σατανάς - ο τελευταίος πειρασμός. Εκείνη τη στιγμή ανοίγει τα μάτια του και, βλέποντας ότι είναι ακόμη επάνω στο σταυρό, καταλαβαίνει ότι όλα ήταν ένα όνειρο.
Πληροφορίες για τη συγγραφή
Γράφεται σε μια πρώτη μορφή το 1942 στην Αίγινα, με τίτλο Τ' απομνημονεύματα του Χριστού. Η τελική μορφή του ολοκληρώνεται στην Αντίμπ το 1950-1951. Το μυθιστόρημα αφιερώνεται στη «Μαρία Βοναπάρτη, συγγραφέα, την πριγκίπισσα Γεωργίου της Ελλάδος».
Είναι αξιοσημείωτο ότι με τον Τελευταίο Πειρασμό εγκαινιάζεται μια νέα μορφή λογοτεχνικής αντιμετώπισης των ευαγγελικών αφηγήσεων· το παράδειγμα του Καζαντζάκη ακολουθούν αργότερα συγγραφείς όπως ο Ρόμπερτ Γκρέηβς, ο Νόρμαν Μέιλερ, ο Ζοζέ Σαραμάγκου, ο Ζεράλ Μεσαντιέ, ο Έριχ-Εμμάνουελ Σμιτ, η Ανν Μπερνέ και ο Ευγένιος Ουΐτγουερθ, που παρουσιάζουν την ιστορία του Χριστού με αφηγητή τον ίδιο ή τον Πιλάτο ή τη συσχετίζουν με κεντρικούς μύθους της Ανατολικής Μεσογείου και με τις πολιτικές και δυναστικές διαμάχες των Εβραίων. Πηγή
Ο Νίκος Καζαντζάκης (Ηράκλειο Κρήτης, 1883 – Φράιμπουργκ/Γερμανία, 1957)
ήταν συγγραφέας, δημοσιογράφος, πολιτικός, μουσικός, ποιητής και
φιλόσοφος, με πλούσιο λογοτεχνικό, ποιητικό και μεταφραστικό έργο.
Αναγνωρίζεται ως ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες
λογοτέχνες και ως ο περισσότερο μεταφρασμένος παγκοσμίως. [Βιογραφία]