Ανν Σέξτον (Anne Sexton), «Νουθεσίες σε κάποιον άνθρωπο ξεχωριστό»

Φυλάξου από την εξουσία,
γιατί μπορεί να σε θάψει σαν χιονοστιβάδα,
χιόνι, χιόνι, χιόνι θα πνίξει το βουνό σου.

Φυλάξου από το μίσος,
μπορεί το στόμα του ν’ ανοίξει και να σε εκσφενδονίσει
το πόδι σου να φας, ένας λεπρός αυτοστιγμεί.

Φυλάξου από τους φίλους,
γιατί όταν τους προδώσεις,

πράγμα που σίγουρα θα κάνεις,

θα χώσουν το κεφάλι στην τουαλέτα

και θα χαθούν τραβώντας καζανάκι.

Φυλάξου απ’ τη διανόηση,

Γιατί ξέρει τόσα πολλά που τίποτα δε ξέρει

και σε αφήνει εκκρεμή με το κεφάλι κάτω

να παπαγαλίζεις γνώσεις την ώρα που η καρδιά σου

γλιστρά έξω απ’ το στόμα σου.

Φυλάξου απ’ τα παιχνίδια, τους ρόλους του ηθοποιού,

τις ομιλίες που σχεδιάζονται, μαθαίνονται και δίνονται,

γιατί θα σε προδώσουν

και θα βρεθείς γυμνό αγόρι

να κατουράς το παιδικό σου κρεβατάκι.

Φυλάξου απ’ την αγάπη

(εκτός κι αν είναι αληθινή

και κάθε μέρος του κορμιού σου, ως και τα δάκτυλα ακόμα,

λένε «ναι»),

θα σε τυλίξει ίδια μούμια

και δε θ’ ακούγεται η κραυγή σου

και το κορμί σου δε θα λειτουργεί.

Αγάπη; Ας είναι άντρας. Ας είναι γυναίκα.

Πρέπει να ‘ναι ένα κύμα που πάνω του θα θέλεις να

γλιστρήσεις μαλακά,

να δώσεις το κορμί σου, να δώσεις το γέλιο σου,

να δώσεις όταν η τραχιά άμμος θα σε παρασύρει και

τα δάκρυά σου θα πέφτουν στη γη. Το να αγαπάς κάποιον

άλλο είναι κάτι

σαν προσευχή και δε μπορείς να το προγραμματίσεις, απλά

στην αγκαλιά του

πέφτεις γιατί η πίστη σου την απιστία σου διαλύει.

Άνθρωπε ξεχωριστέ,

αν ήμουνα στη θέση σου δε θα ‘δινα καμία σημασία

στις νουθεσίες εκ μέρους μου

που είναι φτιαγμένες εν μέρει απ’ τα λόγια σου

και εν μέρει απ’ τα δικά μου.

Σύμπραξη είναι.

Δεν πιστεύω ούτε λέξη απ’ όσα είπα

εκτός από ορισμένα, εκτός του ότι σε σκέφτομαι

σαν ένα νεαρό δέντρο

με κρεμασμένα πάνω του τα φύλλα και ξέρω

πως θα βγάλεις ρίζες

και θα ανθίσει τελικά το πράσινο το αληθινό.

Αφέσου. Αφέσου.

Ω, άνθρωπε ξεχωριστέ,

δυνάμει φύλλα,

αυτή η γραφομηχανή δείχνει συμπάθεια στο δρόμο προς

αυτά,

μα προς τιμή σου θέλει να σπάσει

κρυστάλλινα ποτήρια,

καθώς θα γδύνεσαι τον σκοτεινό φλοιό

και θα πετάς τριγύρω

σαν μπαλόνι φουσκωμένο.

~

Από το βιβλίο Anne Sexton Ποιήματα

Εισαγωγή – μετάφραση: Δήμητρα Σταυρίδου

Εκδόσεις PRINTA ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ

πηγή

 

Η Anne Sexton, (1928-1974) ήταν Αμερικανίδα ποιήτρια και συγγραφέας (για ένα διάστημα δούλεψε και ως μοντέλο). Μια γυναίκα καταθλιπτική, βασανισμένη από προσωπικά βιώματα από την παιδική της κιόλας ηλικία και μια συνέχεια προβληματική με αλλεπάλληλες εισόδους σε κλινικές και ψυχιατρικά ιδρύματα, απόπειρες αυτοκτονίας και προσπάθειες απόδρασης από την καθημερινότητα. Το 1956 (στα 28 της) με την καθοδήγηση του ψυχιάτρου της η Σέξτον αρχίζει να γράφει ποιήματα με σκοπό να βρει κάτι δημιουργικό και ταυτόχρονα θεραπευτικό για την υγεία της. Ποτέ της όμως δεν κατάφερε να νικήσει την κατάθλιψή της..

Ήταν απ’ τα πρωταγωνιστικά μέλη του αμερικανικού κινήματος της Εξομολογητικής Ποίησης και από τις σπουδαιότερες ποιήτριες των αμερικανικών γραμμάτων. Το 1967 κέρδισε το Βραβείο Πούλιτζερ για τη συλλογή της Live or Die.

Με τον ποιητικό της λόγο ΜΊΛΗΣΕ ΑΝΟΙΧΤΆ ΓΙΑ ΖΗΤΉΜΑΤΑ ΌΠΩΣ η εμμηνόρροια, η έκτρωση, ο αυνανισμός και για τη μοιχεία που έως τότε δεν είχαν αγγίξει άλλοι ποιητές. Η Σέξτον δεν δίστασε να φέρει στο φως θραύσματα από το “πιο βαθύ και πιο σπασμένο κομμάτι (της)”, γράφοντας για πρώτη φορά τόσο ανοιχτά για τις εμπειρίες της από τις ψυχιατρικές κλινικές, τον αλκοολισμό του πατέρα της, τη βαριά επιρροή της μητέρας της στη ζωή της, την παιδική ηλικία, αλλά και τους εραστές της, τη μητρότητα, τη θηλυκότητα, την τρέλα και βεβαίως το θάνατο. Ήδη από την έκδοση της πρώτης ποιητικής συλλογής της το 1960, τα ποιήματά της είχαν τεράστια απήχηση σε κοινό και κριτικούς και η ίδια ήταν εξαιρετικά δημοφιλής καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της.

Η ΊΔΙΑ ΈΛΕΓΕ: «Υπήρξα θύμα του Αμερικανικού Ονείρου, του μικροαστισμού, του οράματος της μεσαίας τάξης. Το μόνο που ήθελα ήταν ένα κομμάτι ζωή, να παντρευτώ, να κάνω παιδιά (έκανε 2). Νόμιζα ότι οι εφιάλτες, τα οράματα, οι δαίμονες, θα έφευγαν αν υπήρχε αρκετή αγάπη για να τα καταλαγιάσει. Έκανα τ’ αδύνατα δυνατά να ζήσω μια συμβατική ζωή, γιατί έτσι μεγάλωσα, γιατί αυτό ήταν που ήθελε ο σύζυγος μου για μένα. ΑΛΛΆ ΔΕΝ ΓΊΝΕΤΑΙ να χτίζεις μικρούς φράχτες για να κρατάς τους εφιάλτες απ’ έξω. Το γυαλί έσπασε κάπου στα είκοσι οχτώ μου».

ΌΠΟΤΕ πλησίαζαν τα γενέθλια της ετοιμαζόταν ν’ αυτοκτονήσει. Το προσπάθησε πολλές φορές -μέχρι να το καταφέρει. Ένα μήνα πριν κλείσει τα 46 χρόνια, έκρυψε τα τσιγάρα της πίσω από μια ανθισμένη γλάστρα, πήγε στο γκαράζ κι άναψε τη μηχανή της κόκκινης Cougar. (αυτοκτονία με εισπνοή μονοξειδίου του άνθρακα)

ΜΕ ΤΗ ΦΡΑΣΗ "Θα ξεκινήσω με ένα ποίημα που περιγράφει τι είδους ποιήτρια είμαι, τι είδους γυναίκα είμαι, οπότε, εάν δεν σας αρέσει, μπορείτε να φύγετε πριν συνεχίσω." ΞΕΚΙΝΟΎΣΕ ΠΆΝΤΑ τις δημόσιες αναγνώσεις της. Καθόταν στο κέντρο του αμφιθεάτρου, έβγαζε τα παπούτσια της, άναβε ένα τσιγάρο και άρχιζε.. Τίτλοι βιβλίων