Χοσέ Μαρτί (José Julián Marti y Pérez), «Δίψα ομορφιάς»

 Μονάχος είμαι: φίλος φτάνει ο στίχος,
Όπως στης φουντωμένης περιστέρας
Το κάλεσμα τρέχει γοργά το ταίρι.
Κι όπως απ' τα ψηλά βουνά την άνοιξη
Σε πλούσια ρυάκια από γκρεμούς και χούνες
Τα λιωμένα κατρακυλάνε χιόνια,
Έτσι απ' τα πλακωμένα σωθικά μου,
Βάλσαμο-αγάπη αχορτασιά επουράνια,
Για επουράνια ομορφιά σα χιόνια λιώνουν.
Έτσι απ' τον ουρανό, πάνω απ' την πλάση,
Καθώς αν τ' άστρα, της σιωπής νυφούλες,
Χύναν το αβρό τους φως για να μυρώσουν
Με παρθένα ψυχή τη ματωμένη
Τη θλιμμένη Ανθρωπότητα ‒ κι απ' τ' άνθη
Τ' αόριστο άρωμα έτσι δα σκορπιέται.

Δώστε το μέγα και το τέλειο: δώστε μου
Του Μικελάντζελο ένα σκίτσο, ένα σπαθί
Με λαβή του Τσελίνι, πιο όμορφη
Κι απ' τις ανάερες φιλντισένιες στέγες
Που της Φύσης να μαστορεύει αρέσει.
Δώστε το έξοχο καύκαλο όπου κάψαν
Τον Παγκόσμιο Αμλετ, τη θυελλώδη
Τρέλα του Μόρου1: την Ινδιάνα
Μαιτρέσα που στην όχθη στο ποτάμι
Που του παλιού Τσιτσέν2 τα τείχη λούζει
Στον ίσκιο ενός πομπώδικου πλατάνου
Και των ίδιων της των μαλλιών, το σβέλτο
Και λουστρινένιο στέγνωνε κορμί της.
Το γαλανό ουρανό μου δώστε, τη γαλήνια,
Την άφατη, την ήρεμη, την αιώνια
Του μάρμαρου ψυχή που έχει στο Λούβρο
H Μήλος, ανθό κι αφρό της, χαρισμένα.

1. Μουσουλμάνοι (Άραβες και Μπερμπερίνοι) των βορειοδυτικών ακτών της Αφρικής, κύριοι ισπανικών εδαφών από το 711 έως το 1492

2. Τσιτσέν Ιτσά: Παλιά πολιτεία τω Μάγια στο Μεξικό (Γιουκατάν) με σπουδαίες σήμερα αρχαιότητες
~
Ποίηση Ισπανόφωνης Αμερικής (1882-1970) Από τον Χοσέ Μαρτί στον Οκτάβιο Πας. Εκδ. Γνώση, 1987

Μετάφραση: Ηλίας Ματθαίου
πηγή

Ο Χοσέ Μαρτί (1853-1895), ήταν Κουβανός ποιητής και επαναστάτης, επίσης δημοσιογράφος, μεταφραστής και φιλόσοφος, θεωρείται ο εθνικός ποιητής και ήρωας της Κούβας. Γεννήθηκε στην Αβάνα και από τα 15 του άρχισε να δημοσιεύει ποιήματα. Επειδή με του στίχους του καλούσε τους Κουβανούς να ξεσηκωθούν απέναντι στους αποικιοκράτες Ισπανούς, συνελήφθη το 1869 και καταδικάστηκε σε έξι χρόνια καταναγκαστική εργασία για προδοσία και υποκίνηση ανταρσίας. Με παρέμβαση των γονιών του και λόγω του νεαρού της ηλικία του η ποινή του μειώθηκε σε εξόρίας, έφυγε για την Ισπανία. Εκεί σπούδασε νομικά ενώ δεν έπαψε να γράφει για την κατάσταση που επικρατούσε στην Κούβα. ο ίδιος όμως εξορίστηκε στην Ισπανία. Ευρισκόμενος στην Ευρώπη ο Μαρτί σπούδασε Νομικά συνεχίζοντας ταυτόχρονα να γράφει για την κατάσταση που επικρατούσε στην Κούβα δημοσιεύοντας άρθρα σε διάφορες Ευρωπαϊκές εφημερίδες. Το 1875 πήγε στο Μεξικό και επανασυνδέθηκε με την οικογένεια του. Έμεινε για δύο χρόνια κατά τα οποία έγραψε ποιήματα, έκανε μεταφράσεις και ανέβασε ένα δικό του θεατρικό σε θέατρο του Μεξικού. Επέστρεψε στην Κούβα το 1877 με ψεύτικο όνομα αλλά μέσα σε ένα μήνα αναγκάστηκε να ξαναφύγει, τούτη τη φορά βρήκε καταφύγιο στην Γουατεμάλα. Δούλεψε ως καθηγητής Ισπανικών και παντρεύτηκε, παραιτήθηκε ένα χρόνο μετά, (και από την δουλειά και από τον γάμο) και επέστρεψε στην Κούβα όπου συνέχισε να διδάσκει. Όχι για πολύ. Κατηγορήθηκε από τις αρχές για συνωμοσία εναντίον της ισπανικής αποικιοκρατίας και πάλι εξορίστηκε στην Ισπανία. Από εκεί έφυγε για τη Νέα Υόρκη. Έζησε στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου έγραψε πολλά άρθρα τόσο σε αμερικανικές εφημερίδες όσο και σε εφημερίδες χωρών της Λατινικής Αμερικής, ως ανταποκριτής τους στις ΗΠΑ ενώ υπήρξε και πρόξενος για την Αργεντινή, την Ουρουγουάη και Παραγουάη. Αυτή την περίοδο έγραψε και τα σημαντικότερα ποιήματα του, ενώ το 1892 ίδρυσε με άλλους εξόριστους Κουβανούς το Κουβανέζικο Επαναστατικό Κόμμα του εξωτερικού. Τον Απρίλιο του 1895 αποβιβάστηκε κρυφά στην Κούβα για να πάρει μέρος στον απελευθερωτικό αγώνα. Σε μάχη στο Ντες Ρίος, στις 19 Μαΐου του ίδιου έτους, σκοτώθηκε από τα εχθρικά πυρά. Η απελευθέρωση της χώρας του από τους Ισπανούς επιτεύχθηκε 7 χρόνια μετά, το 1902.