(Έχουμε πια τόσο σκληρύνει
κομμάτια σταχτοπράσινα βράχια
πεταλίδες και φύκια γιομάτα)
πετούσε ολοτρόγυρά μου ένα τραγούδι
η μυρωδιά του κορμιού σου
λίγο πιο πάνω λίγο πιο κάτω
σχεδόν ένα με το γαλάζιο αγέρα
(να τώρα θα γυρίσω να δω τους ανοιξιάτικους δρόμους
τον καπνό να μπερδεύεται στα λευκά συννεφάκια
της δύσης
το μικρό μας περιβόλι με τους μεγάλους ήλιους...
είναι αλήθεια τα μάτια σου πάντα μεγάλα
σα τις μέρες που με το πράσινο πουλόβερ
χανόσουν στο μεγάλο λιμάνι ;
πόσο μου φαίνεται σα να ‘ταν χτες
σα να ‘ταν αιώνες σα να μην υπήρξαν ποτέ
είμαι περικυκλωμένος σχεδόν λεύτερος
με δείχνουν τα γυμνά κλαδιά της συκιάς
τις νύχτες με τ’ όνομά σου
οι ταραγμένες ρίζες της με καλούν
Όστρια όστρια
κάθε πρωί με παραμονεύει μπροστά στην πόρτα μου
με τα εβένινα μαλλιά της ριγμένα στους ώμους
πώς μπορώ μονάχα να σε ξεχνώ τόσο τέλεια
σα να μην υπάρχεις
σα να μην υπάρχει τίποτ’ άλλο πέρ’ από σένα...
*
‘Εχω την αίσθηση του ήλιου
καθώς χαϊδεύει τα κουρασμένα μέτωπα
πώς να συνηθίσω τον πυρετό των ματιών;
Οι θάλασσες ζώνουν μόνο τις καρδιές μας
δεν υπάρχουν νησιά μοναξιά δεν υπάρχει
*
πώς μπορώ να ξεχνώ τόσο πολύ τον εαυτό μου
να γίνομαι τόσο πολύ ο εαυτός μου
απ’ το ψηλό φορτηγό πλοίο πίσω χανόσουν
καθώς γλιστρούσαμε στο μεγάλο λιμάνι
που βούλιαζε καταπράσινο στα μεγάλα σου
μάτια
πώς να φωνάξω που δε το θέλω
χανόμουν από κάθε σκέψη από κάθε θύμηση
δεν υπήρχα παρά στη φαντασία σου
παρά στη φαντασία μου που δεν υπήρχε πια
και θυμάμαι τώρα τα στερνά κόκκινα γαρούφαλα
στο μενεξί χαλί τ’ ουρανού
μες στις χιλιάδες λάμψεις κάποιο φως
θα προστατεύει τώρα τις σιγανές φωνές της μνήμης σου
(στη βεράντα του κήπου ο μπαμπάς σου διαβάζει
την απογευματινή του εφημερίδα)
*
Σπέρνω τον εαυτό μου στο χαντάκι της θάλασσας
σ’ όποιες ακτές σ’ όποιους ήλιους
η αλυσίδα μου μου μένει μόνη από μένα
δεν έχω σύνορα
σ’ όποιους ήλιους σ’ όποιους ανέμους
Όστρια όστρια
Στα κουρασμένα μέτωπα -στην αίσθηση του ήλιου
στο βαθύ πόνο της φύσης -στον πυρετό των ματιών
στην ολοπράσινη σημαία των ανθρώπων !
Μίκης Γ. Θεοδωράκης
Εύδηλος Ικαριά
8.Ι.49
κομμάτια σταχτοπράσινα βράχια
πεταλίδες και φύκια γιομάτα)
πετούσε ολοτρόγυρά μου ένα τραγούδι
η μυρωδιά του κορμιού σου
λίγο πιο πάνω λίγο πιο κάτω
σχεδόν ένα με το γαλάζιο αγέρα
(να τώρα θα γυρίσω να δω τους ανοιξιάτικους δρόμους
τον καπνό να μπερδεύεται στα λευκά συννεφάκια
της δύσης
το μικρό μας περιβόλι με τους μεγάλους ήλιους...
είναι αλήθεια τα μάτια σου πάντα μεγάλα
σα τις μέρες που με το πράσινο πουλόβερ
χανόσουν στο μεγάλο λιμάνι ;
πόσο μου φαίνεται σα να ‘ταν χτες
σα να ‘ταν αιώνες σα να μην υπήρξαν ποτέ
είμαι περικυκλωμένος σχεδόν λεύτερος
με δείχνουν τα γυμνά κλαδιά της συκιάς
τις νύχτες με τ’ όνομά σου
οι ταραγμένες ρίζες της με καλούν
Όστρια όστρια
κάθε πρωί με παραμονεύει μπροστά στην πόρτα μου
με τα εβένινα μαλλιά της ριγμένα στους ώμους
πώς μπορώ μονάχα να σε ξεχνώ τόσο τέλεια
σα να μην υπάρχεις
σα να μην υπάρχει τίποτ’ άλλο πέρ’ από σένα...
*
‘Εχω την αίσθηση του ήλιου
καθώς χαϊδεύει τα κουρασμένα μέτωπα
πώς να συνηθίσω τον πυρετό των ματιών;
Οι θάλασσες ζώνουν μόνο τις καρδιές μας
δεν υπάρχουν νησιά μοναξιά δεν υπάρχει
*
πώς μπορώ να ξεχνώ τόσο πολύ τον εαυτό μου
να γίνομαι τόσο πολύ ο εαυτός μου
απ’ το ψηλό φορτηγό πλοίο πίσω χανόσουν
καθώς γλιστρούσαμε στο μεγάλο λιμάνι
που βούλιαζε καταπράσινο στα μεγάλα σου
μάτια
πώς να φωνάξω που δε το θέλω
χανόμουν από κάθε σκέψη από κάθε θύμηση
δεν υπήρχα παρά στη φαντασία σου
παρά στη φαντασία μου που δεν υπήρχε πια
και θυμάμαι τώρα τα στερνά κόκκινα γαρούφαλα
στο μενεξί χαλί τ’ ουρανού
μες στις χιλιάδες λάμψεις κάποιο φως
θα προστατεύει τώρα τις σιγανές φωνές της μνήμης σου
(στη βεράντα του κήπου ο μπαμπάς σου διαβάζει
την απογευματινή του εφημερίδα)
*
Σπέρνω τον εαυτό μου στο χαντάκι της θάλασσας
σ’ όποιες ακτές σ’ όποιους ήλιους
η αλυσίδα μου μου μένει μόνη από μένα
δεν έχω σύνορα
σ’ όποιους ήλιους σ’ όποιους ανέμους
Όστρια όστρια
Στα κουρασμένα μέτωπα -στην αίσθηση του ήλιου
στο βαθύ πόνο της φύσης -στον πυρετό των ματιών
στην ολοπράσινη σημαία των ανθρώπων !
Μίκης Γ. Θεοδωράκης
Εύδηλος Ικαριά
8.Ι.49
πηγή
Ο Μίκης Θεοδωράκης (1925-2021) γεννήθηκε στην Χίο. Από την παιδική του ηλικία είχε πάθος με την μουσική και έγραψε τις πρώτες του συνθέσεις όταν ήταν δεκατριών ετών.
Κατά την διάρκεια της κατοχής της Ελλάδας από τα γερμανικά, ιταλικά και βουλγαρικά στρατεύματα, συνελήφθη για πρώτη φορά στην Τρίπολη το 1942 από τους Ιταλούς κατακτητές. Τα επόμενα χρόνια συνελήφθη και βασανίστηκε ξανά. Μόλις αφέθηκε ελεύθερος, βγήκε στην παρανομία στην Αθήνα και οργανώθηκε στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ). Δουλεύοντας για την Αντίσταση συγχρόνως παρακολουθούσε μαθήματα στο Ωδείο Αθηνών κοντά στον Φιλοκτήτη Οικονομίδη. Μετά την Απελευθέρωση ο Θεοδωράκης έλαβε μέρος στον Εμφύλιο πόλεμο του 1945-1949.
Εξορίσθηκε για πρώτη φορά το 1947 στην Ικαρία και το 1948 μεταφέρθηκε στην Μακρόνησο. Το 1950, μετά από εξετάσεις στο Ωδείο παίρνει το δίπλωμα της αρμονίας, αντίστιξης και φούγκας. Το 1953, ο Μίκης παντρεύεται την Μυρτώ Αλτίνογλου και την επόμενη χρονιά παίρνει υποτροφία για σπουδές στο Παρίσι. Ο Μίκης γράφεται στο Ωδείο του Παρισιού. Το 1957 το έργο του "Σουίτα Νο 1 για πιάνο και ορχήστρα" παίρνει χρυσό βραβείο στο φεστιβάλ της Μόσχας. Η "Αντιγόνη", το "Les amants de Teruel" και το "Le feu aux poudres" γνωρίζουν μεγάλη επιτυχία στο Παρίσι και το Λονδίνο.
Όταν ο Θεοδωράκης πέτυχε την διεθνή αναγνώριση ως νέος κλασσικός συνθέτης, ανακάλυψε την ελληνική λαϊκή μουσική. Συνθέτει τους "Λιποτάκτες" σε στίχους του αδελφού του Γιάννη και τον "Επιτάφιο" σε ποίηση του Γιάννη Ρίτσου, έργο με το οποίο θα ξεκινήσει η αναγέννηση της Ελληνικής μουσικής και θα οδηγήσει την πατρίδα του σε μια πολιτιστική επανάσταση τα αποτελέσματα της οποίας υπάρχουν ακόμη και σήμερα. Συνθέτει ακατάπαυστα χρησιμοποιώντας τα ωραιότερα κείμενα της ελληνικής λογοτεχνίας του 19ου και 20ου αιώνα.
Το πραξικόπημα του Παπαδόπουλου και της παρέας του (21 Απριλίου 1967) υποχρεώνει τον Θεοδωράκη να βγει και πάλι στην παρανομία απ' όπου δυο μέρες μετά το πραξικόπημα θα απευθύνει την πρώτη έκκληση για αντίσταση. Συνελήφθη στις 21 Αυγούστου του 1967 και τέθηκε σε κατ' οίκο περιορισμό με την οικογένειά του στο Βραχάτι και αργότερα στη Ζάτουνα ορεινό χωριό της Αρκαδίας (απ' όπου και ο κύκλος συνθέσεων "Αρκαδίες" Ι-ΧI). Στην συνέχεια μεταφέρεται στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Ωρωπού και τελικά εξορίζεται από την Ελλάδα, μετά από πολλά διαβήματα αλληλεγγύης με πρωτοβουλία των Ντιμίτρι Σοστάκοβιτς, Λεονάρντ Μπερστάιν, Άρθουρ Μίλερ, ακόμα και του Χάρη Μπελαφόντα, και πολλών άλλων προσωπικοτήτων από πολλές χώρες. Στις 13 Απριλίου 1970, ο Θεοδωράκης φθάνει στο Παρίσι. Επικεφαλής του "Πατριωτικού Μετώπου" συνεχίζει τον αγώνα του. Γνωρίζεται με τον Νερούντα. Περιοδείες σ' ολόκληρο τον κόσμο και χιλιάδες συναυλίες αφιερωμένες στην αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα, τον καθιστούν ζωντανό σύμβολο της αντίστασης ενάντια στην δικτατορία.
Θριαμβευτική επιστροφή στην Ελλάδα, στις 24 Ιουλίου 1974. Το 1980, αυτοεξορίζεται στο Παρίσι, καταπιάνεται με το συμφωνικό του έργο της εποχής του 50. Ολοκληρώνει τη σύνθεση του "Canto General" που μαζί με τον "Ζορμπά" και το "Άξιον Εστί" τον κάνουν παγκοσμίως γνωστό συνθέτη. Το 1987, η πρώτη του όπερα "Κώστας Καρυωτάκης" παρουσιάζεται στην Αθήνα και το 1988 το μπαλέτο του "Ζορμπάς" παρουσιάζει θριαμβευτική επιτυχία στην Αρένα της Βερόνας όπου θα ξαναπαρουσιασθεί το 1990. Παρουσιάζεται επίσης στην Βαρσοβία και τo Λοτζ της Πολωνίας. Στις 5 Οκτωβρίου του 1990 παρουσιάζεται στο Μπιλμπάο η όπερά του "Μήδεια". Το 1992 γράφει μετά από παραγγελία του Σάμαρανκ το "Canto Olympico" για τους Ολυμπιακούς αγώνες της Βαρκελώνης. Η όπερά του "Ηλέκτρα" του Ευριπίδη, παρουσιάζει θριαμβευτική επιτυχία στο Λουξεμβούργο, Πολιτιστική Πρωτεύουσα Ευρώπης 1995, από το θέατρο Γιέλκι, του Πόζναν (Πολωνία). Ο Θεοδωράκης ολοκληρώνει τη σύνθεση της τέταρτης όπεράς του "Αντιγόνη" το 1996 καθώς και του πρώτου του Κονσέρτου για βιολοντσέλο και ορχήστρα.
Συνθέσεις του έχουν ερμηνευτεί από καλλιτέχνες παγκοσμίου φήμης, όπως οι Beatles, η Σίρλεϊ Μπάσεϊ, η Τζόαν Μπαέζ και η Εντίθ Πιάφ, ενώ έχει γράψει μουσική για γνωστές ταινίες όπως: Φαίδρα (1962), Αλέξης Ζορμπάς (1964), Ζ (1969) και Σέρπικο (1973). Το 1970, για τη μουσική στη ταινία Ζ, του απονεμήθηκε το βραβείο BAFTA για πρωτότυπη μουσική, ενώ ήταν υποψήφιος στην ίδια κατηγορία του 1974, για την ταινία State of Siege, και το 1975, για την ταινία Serpico. Επίσης ήταν υποψήφιος για Γκράμι το 1966 και το 1975 για το μουσικό θέμα των ταινιών Ζορμπάς και Serpico αντίστοιχα.
Ο Μίκης Θεοδωράκης έφυγε από τη ζωή στις 2 Σεπτεμβρίου 2021, σε ηλικία 96 ετών.
Κατά την διάρκεια της κατοχής της Ελλάδας από τα γερμανικά, ιταλικά και βουλγαρικά στρατεύματα, συνελήφθη για πρώτη φορά στην Τρίπολη το 1942 από τους Ιταλούς κατακτητές. Τα επόμενα χρόνια συνελήφθη και βασανίστηκε ξανά. Μόλις αφέθηκε ελεύθερος, βγήκε στην παρανομία στην Αθήνα και οργανώθηκε στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ). Δουλεύοντας για την Αντίσταση συγχρόνως παρακολουθούσε μαθήματα στο Ωδείο Αθηνών κοντά στον Φιλοκτήτη Οικονομίδη. Μετά την Απελευθέρωση ο Θεοδωράκης έλαβε μέρος στον Εμφύλιο πόλεμο του 1945-1949.
Εξορίσθηκε για πρώτη φορά το 1947 στην Ικαρία και το 1948 μεταφέρθηκε στην Μακρόνησο. Το 1950, μετά από εξετάσεις στο Ωδείο παίρνει το δίπλωμα της αρμονίας, αντίστιξης και φούγκας. Το 1953, ο Μίκης παντρεύεται την Μυρτώ Αλτίνογλου και την επόμενη χρονιά παίρνει υποτροφία για σπουδές στο Παρίσι. Ο Μίκης γράφεται στο Ωδείο του Παρισιού. Το 1957 το έργο του "Σουίτα Νο 1 για πιάνο και ορχήστρα" παίρνει χρυσό βραβείο στο φεστιβάλ της Μόσχας. Η "Αντιγόνη", το "Les amants de Teruel" και το "Le feu aux poudres" γνωρίζουν μεγάλη επιτυχία στο Παρίσι και το Λονδίνο.
Όταν ο Θεοδωράκης πέτυχε την διεθνή αναγνώριση ως νέος κλασσικός συνθέτης, ανακάλυψε την ελληνική λαϊκή μουσική. Συνθέτει τους "Λιποτάκτες" σε στίχους του αδελφού του Γιάννη και τον "Επιτάφιο" σε ποίηση του Γιάννη Ρίτσου, έργο με το οποίο θα ξεκινήσει η αναγέννηση της Ελληνικής μουσικής και θα οδηγήσει την πατρίδα του σε μια πολιτιστική επανάσταση τα αποτελέσματα της οποίας υπάρχουν ακόμη και σήμερα. Συνθέτει ακατάπαυστα χρησιμοποιώντας τα ωραιότερα κείμενα της ελληνικής λογοτεχνίας του 19ου και 20ου αιώνα.
Το πραξικόπημα του Παπαδόπουλου και της παρέας του (21 Απριλίου 1967) υποχρεώνει τον Θεοδωράκη να βγει και πάλι στην παρανομία απ' όπου δυο μέρες μετά το πραξικόπημα θα απευθύνει την πρώτη έκκληση για αντίσταση. Συνελήφθη στις 21 Αυγούστου του 1967 και τέθηκε σε κατ' οίκο περιορισμό με την οικογένειά του στο Βραχάτι και αργότερα στη Ζάτουνα ορεινό χωριό της Αρκαδίας (απ' όπου και ο κύκλος συνθέσεων "Αρκαδίες" Ι-ΧI). Στην συνέχεια μεταφέρεται στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Ωρωπού και τελικά εξορίζεται από την Ελλάδα, μετά από πολλά διαβήματα αλληλεγγύης με πρωτοβουλία των Ντιμίτρι Σοστάκοβιτς, Λεονάρντ Μπερστάιν, Άρθουρ Μίλερ, ακόμα και του Χάρη Μπελαφόντα, και πολλών άλλων προσωπικοτήτων από πολλές χώρες. Στις 13 Απριλίου 1970, ο Θεοδωράκης φθάνει στο Παρίσι. Επικεφαλής του "Πατριωτικού Μετώπου" συνεχίζει τον αγώνα του. Γνωρίζεται με τον Νερούντα. Περιοδείες σ' ολόκληρο τον κόσμο και χιλιάδες συναυλίες αφιερωμένες στην αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα, τον καθιστούν ζωντανό σύμβολο της αντίστασης ενάντια στην δικτατορία.
Θριαμβευτική επιστροφή στην Ελλάδα, στις 24 Ιουλίου 1974. Το 1980, αυτοεξορίζεται στο Παρίσι, καταπιάνεται με το συμφωνικό του έργο της εποχής του 50. Ολοκληρώνει τη σύνθεση του "Canto General" που μαζί με τον "Ζορμπά" και το "Άξιον Εστί" τον κάνουν παγκοσμίως γνωστό συνθέτη. Το 1987, η πρώτη του όπερα "Κώστας Καρυωτάκης" παρουσιάζεται στην Αθήνα και το 1988 το μπαλέτο του "Ζορμπάς" παρουσιάζει θριαμβευτική επιτυχία στην Αρένα της Βερόνας όπου θα ξαναπαρουσιασθεί το 1990. Παρουσιάζεται επίσης στην Βαρσοβία και τo Λοτζ της Πολωνίας. Στις 5 Οκτωβρίου του 1990 παρουσιάζεται στο Μπιλμπάο η όπερά του "Μήδεια". Το 1992 γράφει μετά από παραγγελία του Σάμαρανκ το "Canto Olympico" για τους Ολυμπιακούς αγώνες της Βαρκελώνης. Η όπερά του "Ηλέκτρα" του Ευριπίδη, παρουσιάζει θριαμβευτική επιτυχία στο Λουξεμβούργο, Πολιτιστική Πρωτεύουσα Ευρώπης 1995, από το θέατρο Γιέλκι, του Πόζναν (Πολωνία). Ο Θεοδωράκης ολοκληρώνει τη σύνθεση της τέταρτης όπεράς του "Αντιγόνη" το 1996 καθώς και του πρώτου του Κονσέρτου για βιολοντσέλο και ορχήστρα.
Συνθέσεις του έχουν ερμηνευτεί από καλλιτέχνες παγκοσμίου φήμης, όπως οι Beatles, η Σίρλεϊ Μπάσεϊ, η Τζόαν Μπαέζ και η Εντίθ Πιάφ, ενώ έχει γράψει μουσική για γνωστές ταινίες όπως: Φαίδρα (1962), Αλέξης Ζορμπάς (1964), Ζ (1969) και Σέρπικο (1973). Το 1970, για τη μουσική στη ταινία Ζ, του απονεμήθηκε το βραβείο BAFTA για πρωτότυπη μουσική, ενώ ήταν υποψήφιος στην ίδια κατηγορία του 1974, για την ταινία State of Siege, και το 1975, για την ταινία Serpico. Επίσης ήταν υποψήφιος για Γκράμι το 1966 και το 1975 για το μουσικό θέμα των ταινιών Ζορμπάς και Serpico αντίστοιχα.
Ο Μίκης Θεοδωράκης έφυγε από τη ζωή στις 2 Σεπτεμβρίου 2021, σε ηλικία 96 ετών.