Ανδρέας Κάλβος, «Ωδή Δευτέρα. Eις Ψαρά»

στροφὴ πρώτη.
Ἐρατεινή, γλυκεῖα
θυγάτηρ Ὑπερίονος,
πόσον, ὦ χρυσοβλέφαρος,
πόσον δεκτὴ καὶ νόστιμη
φέγγεις ὦ ἡμέρα. 5

β´.

Ἐλεύθερος ἢ δοῦλος
τί χρησιμεύει ἂν εἶναι,
μόνον ἂς ζήσῃ ὁ ἄνθρωπος,
ὅτι εἶναι ἡ γῆ παράδεισος,
καὶ ἡ ζωὴ μία. 10

γ´.
Δεῦτε, ἐν ᾧ τὰ τῆς Κύπριδος
δάκτυλα μυρισμένα
τὰς χορδὰς κολακεύωσι,
καὶ ἡ τρυφερὰ κιθάρα
τὸν κόσμον θέλγη· 15

δ´.
Τρέξατε σεῖς ὦ ἀμέριμνα
πλήθη λαῶν· τὸν μέγαν
μελίφρονα ἀμφορέα
τοῦ Βασσαρέως ἀδράξατε
νέοι καὶ παρθένοι. 20

ε´.
Μὲ χιτῶνα σιδώνιον,
μὲ σάνδαλα χρυσόδετα
χοροβατοῦντες ψάλατε
ἢ τὴν στροφὴν τὴν λέσβιον,
ἢ τέιον μέλος. - 25

ς´.
- Φθάνει τώρα τὸ κέρασμα,
φθάνει ὁ χορός, καὶ τ᾿ ἆσμα·
κάθε ἡδονὴ τὸ μέτριον
ἐὰν ἀγαπᾷ, ἂς προσφύγωμεν
εἰς χαρὰν ἄλλην. 30

ζ´.
Ἐδῶ ὑπὸ τὸν πολύφυλλον
καὶ δροσερὸν κεδρώνα
ἐλᾶτε, ἂς ἀναπαύσωμεν
τὸ κορμί μας καὶ ἂς ἔχωμεν
τ᾿ ἄνθη διὰ στρῶμα. 35

η´.
Ἕνα φιλί... κ᾿ ἕν᾿ ἄλλο...
Ἔρωτα τρέξε, ἐξάπλωσον
αἰώνια τὰ πτερά σου,
σκέπασον τὸ μυστήριον
τῆς ἑορτῆς σου. 40

θ´.
Οὕτω, καθὸ ἡ ταχύπους
Ἴρις λάμπει καὶ ἀβίαστος
μὲ᾿ τὰ ζεφύρια πνεύματα
φεύγει, δι᾿ ἐμᾶς ἀδάκριτοι
φεύγουν ᾑ ἡμέραι. - 45

ι´.
- Ἀναίσχυντα φρονήματα
τῶν ἀγεννέων ἀνθρώπων·
ὕμνοι μανίας, ποὺ ἐφύγατε
ἀπὸ τὰ ὀδόντια τοῦ ᾅδου
στίχοι Ἐριννύων· 50

ια´.
Ἂν τῆς δικαιοσύνης
περιβλαστὴ τὸ σκῆπτρον,
ἂν φιλάνθρωπον φύσημα
εἰς τὴν καρδίαν εἰσπνέῃ
τῶν βασιλέων· 55

ιβ´.
Ἂν ἡ ἀρετή, κ᾿ ὁ ἐλεύθερος
νόμος ὡς ἅγια χρήματα
εἰλικρινῶς λατρεύωνται,
τότε καθὸ ὁ παράδεισος
δίδει ἡ γῆ ρόδα. 60

ιγ´.
Ἀλλ᾿ ἡ ζωὴ καὶ τότε
δὲν εἶναι διὰ τὸν βλέποντα
ἄνθρωπον τοὺς ἀστέρας
ἄλλο παρὰ προοίμιον
ἀθανασίας. 65

ιδ´.
Ἰδοὺ τὰ πολυτάραχα
κύματα τῆς θαλάσσης·
ἰδού, ἰδοὺ τῶν ἀμώμων
Ψαρῶν δικαιοτάτων
ᾑ τραχεῖαι πέτραι. 70

ιε´.
Αὐτοῦ καμμία κιθάρα
φθοροποιός, ὄχι ὄργια,
ὄχι κρότος Μαινάδων,
οὔτ᾿ Ἔρωτος παιγνίδια
τὸν νοῦν συγχίζουν. 75

ις´.
Ἀλλ᾿ ὡς, κατὰ τὸ βράδυ
τὸ θερινόν, ἀνάπτονται
ταχεῖαι, συχναὶ ᾑ ὀλύμπιαι
ἀστραπαὶ καὶ θαμβόνουσι
τοὺς ὁδοιπόρους· 80

ιζ´.
Οὕτως τὰ μὲν θηκάρια
σορηδὸν ἐρριμμένα
κρύπτουν τὴν γῆν, τοὺς βράχους·
ὁ δὲ σιδηροχάρμης
ἄφοβος Ἄρης, [85]

ιη´.
Κινεῖ τὴν νῆσον. Χίλια
πολέμου χάλκεα ὄργανα
βροντούν· εἰς τὸν ἀέρα
τῶν ξίφων μύριαι γλῶσσαι
λάμπουν, κλονοῦνται. 90

ιθ´.
Μία βοὴ σηκόνεται,
μία μόνη ἐπιθυμία,
καὶ ὡσὰν ἀκτίνα οὐράνιος,
ὡς φλόγα εἰς δάση εὐάνεμα
καίει τὰς καρδίας. 95

κ´.
«Ὑπὲρ γονέων καὶ τέκνων,
»ὑπὲρ τῶν γυναικῶν,
»ὑπὲρ πατρίδος πρόκειται
»καὶ πάσης της Ἑλλάδος
»ὅσιος ἀγῶνας. 100

κα´.
»Θαλπτήριον τῆς ἡμέρας
»φῶς, διὰ πάντοτε χαῖρε·
»καὶ σεῖς ὁποὺ εὐφραίνετε
»μὲ᾿ φωνὴν ἠδυόνειρον
»τῆς γῆς τὰ τέκνα, 105

κβ´.
»Χαίρετ᾿ ἐλπίδες. - Ἦλθε
»τῆς Ἄγαρ τὸ ὑπερήφανον
»σπέρμα· ἐπάνω εἰς τὰς ὄχθας
»τῶν Ψαρῶν, ἀλαλάζον
»σφόδρα, κατέβη. 110

κγ´.
»Ὦ πατρίς, τὴν ἑκούσιον
»δέξου θυσίαν»... -Αστράπτει.-
Σεισμὸς πολέμου ἀκούεται.
Ὑπὸ τύμβον ὑψήνορα
ἥρωες κοιμῶνται. 115

κδ´.
Ἐπὶ τὸ μέγα ἐρείπιον
ἡ Ἐλευθερία ὁλόρθη
προσφέρει δυὸ στεφάνους·
ἕν᾿ ἀπὸ γήινα φύλλα,
κ᾿ ἄλλον ἀπ᾿ ἄστρα. 120

από το βιβλίο Ωδαί, εκδ. Ωκεανίδα, 1997

πηγή

Ο Ανδρέας Κάλβος (Ζάκυνθος, 1792 – Κέντιγκτον Αγγλίας 1869) ήταν ένας από τους σημαντικότερους ποιητές, του οποίου δεν υπάρχει γνωστή απεικόνιση. Η νεοκλασικιστική του παιδεία και η ρομαντική του ψυχοσύνθεση συμπλέκουν στην ποίηση του το δραματικό με το ειδυλλιακό, το παγανιστικό με το χριστιανικό, τα αρχαιοελληνικά πρότυπα με την σύγχρονη επαναστατική επικαιρότητα, τον πουριτανισμό με τον λανθάνοντα ερωτισμό, την αυστηρότητα, τη μελαγχολία, την κλασικιστική φόρμα με το ρομαντικό περιεχόμενο, σύζευξη που είναι ορατή ακόμη και στη γλώσσα (αρχαΐζουσα με βάση δημοτική) και στη μετρική (αρχαϊκή στροφή και μέτρο που συχνά δημιουργεί, σε δεύτερο επίπεδο, δεκαπεντασύλλαβους). Τα έργα του Κάλβου δέχτηκαν αρκετή κριτική από τις δύο επικρατούσες παρατάξεις διανοουμένων της ελληνικής πραγματικότητας. Οι Φαναριώτες από τη μία και οι Επτανήσιοι από την άλλη, αρνήθηκαν στις Ωδές του το δικαίωμα πολιτογράφησης στον χώρο της ελληνικής ποίησης. Ο Κάλβος γεννήθηκε μεν στη Ζάκυνθο και γύρισε εκεί μετά τη συγγραφή των Ωδών του, αλλά δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως Επτανήσιος ποιητής. Δεν ανήκει στη σχολή που παγιωνόταν γύρω από τον Σολωμό και μάλιστα κανένας λόγιος των Επτανήσων δεν τον θεώρησε ποτέ ως Ιόνιο ποιητή. Πολλοί άσκησαν κριτική στη γλώσσα που χρησιμοποιούσε ο Κάλβος, αν και παραδέχονταν την ποίηση του. Το ίδιο και οι Φαναριώτες. Σ’ αντίθεση με τους Έλληνες λόγιους, ο γαλλικός τύπος παρουσιαζόταν ενθουσιασμένος από τα έργα του Κάλβου, τα οποία κατάφεραν να πείσουν τους ξένους πολύ πιο εύκολα απ' ό,τι τους συμπατριώτες του.  Η πρώτη νομιμοποίηση του ποιητή από την ελληνική πλευρά έρχεται από τον Βικέλα και ολοκληρώνεται στην ομιλία του Παλαμά το 1889, με την οποία γνωρίζεται στο ευρύτερο κοινό [Βιογραφία]