Τσέσλαβ Μίλος (Czesław Miłosz), «Η πτώση»

Ο θάνατος ενός ανθρώπου είναι όπως η πτώση ενός
ισχυρού έθνους
Που είχε γενναίους στρατούς, ηγέτες, και προφήτες,
Και πλούσια λιμάνια και πλοία σε όλες τις θάλασσες,
Μα τώρα πια δεν θα ελευθερώσει καμιά πολιορκημένη
πόλη,

Δεν θα μπει σε καμιά συμμαχία,
Γιατί οι πόλεις του είναι άδειες, ο πληθυσμός του
διασκορπισμένος,
Η γη του που κάποτε έφερνε σοδειά είναι σκεπασμένη
με  αγκάθια,
Η αποστολή του ξεχάστηκε, η γλώσσα του χάθηκε,
Η διάλεκτος ενός τόπου ψηλά πάνω σε απρόσιτα
βουνά.

~
Μετάφραση: Ασημίνα Ξηρογιάννη
πηγή

 

O Πολωνός ποιητής Τσέσλαφ Μίλος [Czesław Miłosz] γεννήθηκε στις 30 Ιουνίου 1911 στην πόλη Wilno της Λιθουανίας, σε μια αστική οικογένεια πολωνικής καταγωγής. Σημαντικό ρόλο στο έργο του διαδραμάτισε ο γενέθλιος τόπος αλλά και οι περιπέτειες της ξενικής επικυριαρχίας σε αυτόν, ιδιαίτερα η ναζιστική κατοχή και στη συνέχεια η σοβιετική εξάρτηση. Μετά από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, εργάστηκε στο διπλωματικό σώμα, ως μορφωτικός ακόλουθος της κομμουνιστικής Λαϊκής Δημοκρατίας της Πολωνίας. Όμως ο Miłosz ενώ υπηρετούσε στο Παρίσι, το 1951, έσπασε τους ήδη χαλαρούς δεσμούς του με το καθεστώς της χώρας του. Ζήτησε και του έδωσαν πολιτικό άσυλο στη Γαλλία. Το 1953 τιμήθηκε με το Ευρωπαϊκό Λογοτεχνικό Βραβείο [Prix Littéraire Européen].Το 1960 μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες, και το 1970 πήρε την αμερικανική υπηκοότητα, κι άρχισε να διδάσκει Πολωνική Λογοτεχνία στο Τμήμα Σλαβικών Γλωσσών και Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας. Το 1978 έλαβε το Διεθνές Λογοτεχνικό Βραβείο Neustadt και το 1980 του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας (δηλ. ένα χρόνο μετά η βράβευση του δικού μας Οδυσσέα Ελύτη). Στη συνέχεια, οι τιμές διαδέχονταν η μια την άλλη. Δεδομένου ότι τα έργα του ήσαν απαγορευμένα στην Πολωνία, το Νόμπελ του άνοιξε τις πόρτες και τότε οι περισσότεροι Πολωνοί έμαθαν για την ύπαρξη και το έργο του. Όταν κατέρρευσε το σοσιαλιστικό καθεστώς, ο Miłosz επέστρεψε στην Πολωνία. Το βιβλίο του Αιχμάλωτη σκέψη (The Captive Mind, 1953), που το προλόγισε ο φιλόσοφος Karl Jaspers, θεωρείται μια από τις σπάνιες σοβαρές μελέτες πάνω στην «προδοσία των διανοουμένων» που συμβιβάζονται με τα ολοκληρωτικά καθεστώτα εγκαταλείποντας την κριτική σκέψη. Παρατηρούσε επιπλέον ότι εκείνοι που έγιναν «αποστάτες» δεν ήσαν απαραιτήτως αυτοί με τα ισχυρότερα μυαλά, αλλά μάλλον εκείνοι με τα πιό αδύνατα στομάχια. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 εγκαταστάθηκε οριστικά στην Κρακοβία, όπου και πέθανε σε ηλικία 93 χρονών, στις 14 Αυγούστου 2004.